Grenzen

Tashi Delek,
Yep, ik ben terug in Lhasa. Maar voordat ik over mijn avonturen vertel, wil ik jullie eerst vertellen hoe een Tibettaan een rat reanimeert. Onderweg naar het internetcafe zag ik twee vrouwen (schoonmaaksters) die bezig waren met twee ratten. De ratten waren op een haar na dood, maar toch probeerden ze ze te reanimeren. De ene zat vastgeplakt aan plastic en ander straatvuil. De ander lag in een plas water. Degene op het plastic kreeg water uit een eierdop. Ook de ander kreeg water aangeboden. En ze probeerden ze los te krijgen van het plastic. De afloop heb ik niet afgewacht, maar ik kan me niet voorstellen dat ze blijven leven. Ik zou het diervriendelijker vinden om ze te doden, maar de boeddisten denken daar anders over.

Goed, dan nu mijn avonturen. Volgens mij had ik vertelt over EBC. Dus het vervolg is vanaf daar. Maar eerst nog even een vervelende mededeling. Ik ban al mijn foto's kwijt vanaf de trekking tot Mt. Kailash. Ik dacht dat wanneer ik mijn kaart zou formatteren, de kaart efficienter gebruikt zou worden. Hoe kon ik nou weten dat hij dan alle foto's wist? En er werd ook geen waarschuwing gegeven.

OK, nu de avonturen en een allerlaatste eerst. De route. Deze ging van EBC, naar Tingri, Saga, Paryang, Samsang, Lake Manarasovar, Mt. Kailash, Zanda, Tsaparang, back via the Southern Route via Purang, Paryang, Lhatse, Shigatse and back to Llasa.
Af en toe voelde ik me net een Amerikaan, uit de auto om Yamdrok tso te zien, in de auto, uit de auto om lake Manarasovar te zien, terug in de auto, enzovoort. Gelukkig hebben we ook de kora rondom Mt Kailash gedaan. En daar begint het grenzen verleggen. Op verschillende fronten.
Mt. Kailash is belangrijk voor drie verschillende religies, Bon, Boedisten en Hindoes. De Bon doen de Kora anti-clockwise en het verbaasde me hoeveel Tibettaanse Bon er nog zijn. De kora is 52 kilometer en de Drolma-La (La=pas) is 5630 m hoog en tevens de hoogste pas, oftewel het hoogste punt dat ik letterlijk ooit bereikt heb. Wist je dat per kilometer steigen er 8% minder zuurstof in de lucht zit. En op zeeniveau zit er 21% zuurstof in de lucht. Reken maar na hoeveel dat is op 5630 meter. En dan moet je klimmen in de regen en sneeuw. Ik kan je garanderen dat dat niet eenvoudig is. We hebben geslapen in guesthouses. De staat daarvan is een andere grens die je verlegt. We hebben niet in tenten hoeven slapen (die lekken allemaal), maar in stenen gebouwen. Waren we eerst nog blij met een kamer met wasbakken, tijdens de eerste nacht gedurende de kora hadden we tenminste ledikanten. Want de tweede nacht moesten we op de grond slapen. Gelukkig waren de bedden niet al te smerig. Maar wassen kun je er niet. Af en toe konden we ons niet wassen gedurende 5 dagen. Op de latste dag van de kora moesten we ook diverse rivieren oversteken. En dan niet van die kleintjes, maar ik schat dat ze wel 10 meter breed waren. En dan moet je ej weg vinden over de stenen. Het lukt dan niet altijd om je voeten droog te houden, hoewel ik deze keer niet uitgegleden ben.
Wat ik me trouwens afvraag is hoe de man die de postraties uitvoerde, deze doet boven op de pas. Niet alleen sneeuwde het, maar als je over de rotsen moet klimmen, begrijp ik niet hoe je je ter aarde kunt werpen.

Na de kora zijn we verdergereden naar Zanda waar het Guge-koninkrijk heerste vanaf de 9de eeuw tot 1624. Weer eens wat anders dan een klooster of tempel. Erg boeiend om te zien. Maar voordat we daar aankwamen, hadden we al heel wat beleefd. Het regenseizoen is nu echt begonnen. Dat betekent dat vele wegen zijn weggespoeld. Daarom moet je vaak met de landcruiser door rivieren heen. De eerste keer lijkt het heel wat, maar de rivieren worden steeds dieper. Totdat we een landcruiser tegenkwamen die niet verder kon, omdat (inderdaad) de weg was weggespoeld. Eerst hebben we nog geprobeerd om de oversteek te maken, maar halverwege konden we niet verder en moesten terug. En aangezien het laatste levende wezen dat we gezien hadden, een nomade was 5 uur rijden gelden, moesten we dus in de auto slapen (het was al donker ondertussen). (Weet je toruwens wanneer je in Tibet in een verlaten gebied bent? Als je geen gebedsvlaggen op de passen meer tegenkomt.)
De volgende ochtend zagen we hoe erg het was. De weg wag verdwenen over een lengte van misschien wel 20 meter. De chauffeurs (er waren ondertussen vier wagens) overlegden met elkaar en besloten tot een bepaalde alternatieve weg. Maar de passagiers mochten niet in de auto blijven zitten. Gelukkig ging alles goed, maar toen moesten wij nog naar de overkant. DEe chauffeurs probeerden keien in het water te leggen, maar die spoelden steeds weg. En het waren echt geen kleintjes, 80 cm doorsnee was geen uitzondering. Dus toen besloot een van de chauffeurs dat we maar op zijn rug moesten. Na ongeveer een uur rijden en nog meer weggespoelde wegen, kwamen we in Zanda aan. Weer een grens verlegd.
Het landschap is trouwens fantastisch. Onderweg waren we al veel woestijnen tegengekomen ( de hoogte in West-Tibet is gemiddeld 4500 meter, dus ga maar na op welke hoogte deze woestijnen liggen). Maar hier in bijna het uiterste westen van Tibet heb je, wat ik modderbergen noem. Ze bestaan dus uit modder en stenen (heel Tibet bestaat uit stenen). En je kunt wel bedenken wat er in het regenseizoen gebeurt. De bergen worden als het ware afgeschaafd. Het hele landschap veranderd dus voortdurend. (Ik vraag me af wanneer de bergen volledig verdwenen zullen zijn.) Erg indrukwekkend om te zien. Het betekent overigens ook dat de wegen onder de modder komen te zitten. Wat me brengt tot ons volgende avontuur. Want je kunt wel nagaan dat zelfs de landcruisers onder deze omstandigheden komen vast te zitten. Wij als passagiers hoefden overigens alleen maar toe te kijken hoe onze chauffeurs de wagens weer loskregen. Ook de gekantelde vrachtwagen was een bezienswaardigheid.
Nu ik dit alles zo beschrijf lijkt het allemaal minder erg te zijn geweest dan het was. Ik kan jullie wel vertellen dat ik me soms afvroeg of het allemaal wel goed zou komen. Maar onder deze omstandigheden en met de wetenschap dat de wegen richting Ali, onze volgende bestemming, en op de Noordelijke route nog slechter zouden zijn, besloten we niet verder te gaan en dezelfde weg terug te nemen. Op de terugweg zijn we nog naar het grensstadje Purang geweest. Hier komen handelaars uit Nepal en India om hun waren te verkopen. Het is leuk om eens wat andere gezichten te zien.
Ik wil nog een ding kwijt. En dat is het wild dat we tegengekomen zijn. Helaas geen wilde yaks. Maar wel: Tibettaanse antilopes (schijnen zeldzaam te zijn, maar we hebben ze verschillende keren gezien), wilde ezels, marmotten, pika (een vreemd soort konijnachtige) en veel ons onbekende vogels waaronder havikachtigen. Helaas heb ik niet alles op de foto kunnen zetten.
Ik denk dat ik nu wel het meeste verteld heb, maar misschien dat ik nog wel dingen toevoeg of verander.
Kali shoe (doei)